Сокларны ничек сайларга һәм сакларга?
Җәй – эссе чор! Җәйге кызуда без күп күләмдә төрле сыеклыклар кулланабыз: су, чәй, морс һәм соклар.
Сок продукциясен сатып алганда нәрсәгә игътибар итәргә?
Нинди сок иң яхшысы һәм сок продукциясен ничек дөрес итеп сакларга? Сыйфатсыз сокны танырга һәм аны кулланудан баш тартырга мөмкинлек бирәчәк билгеләр турында сөйлибез.
Нинди сок файдалы?
Без сок дип йорткән балык эчемлекләр дә сок түгел. Сок продукциясе 4 категориягә бүленә:
- соклар
- нектарлар
- составында сок булган эчемлек
- морслар
Иң файдалы сок продуктлары — бу яңа сыккан соклар, аларны өйдә яки ресторан кухнясында эшлиләр. Аларда җиләк-җимеш һәм яшелчәләрдә булган барлык витаминнар саклана. Мондый сокны сакларга ярамый — аны шунда ук эчәргә кирәк.
Турыдан-туры сыгылган пастеризацияләнгән сокларның файдасы азрак -аларны механик сыктыру юлы белән яңа яшелчә, җиләк-җимеш яки җиләкләрдән ясыйлар, ә аннары 60-80 градус температурага кадәр кайнаталар: мондый ысул яңа өлгергән сокның файдалы үзлекләрен саклап калырга мөмкинлек бирә.
Кайчагында турыдан — туры сыктырылган сокны пастеризацияләмиләр, ә стерильләштерәләр- 90-100 градуста кайнаталар. Мондый сок озаграк саклана, аның каравы файдалы матдәләр дә азрак: анда файдалы микрофлора юк һәм витаминнарның бер өлеше юкка чыккан.
Берничә этапта җитештерелә торган торгызылган сок тагын да файдалы: сок башта җиләк-җимештән яки яшелчәдән сыгыла, аннары куертыла, ә шешәләргә тутырганчы су кушыла, кайчагында шикәр өстәлә. Мондый сокта витаминнар сафтан чыккан яки пастеризацияләнгәнгә караганда шактый азрак.
Торгызылган сокны файдалы итү өчен аңа витаминнар һәм башка биологик актив матдәләр өстәргә мөмкин-мондый сок баетылган дип атала.
Нектарларда 25-50% сок (барыннан да ешрак концентрацияләнгән) бар, калганын су, шикәр, аскорбин кислотасы, җиләк-җимеш яки җиләк пюрелары тәшкил итә. Составында сок булган эчемлекләрдә-10-25%, морсларда-15% ка якын, аның каравы ароматизаторлар, балландыргычлар, буягычлар һәм башка химик матдәләр була ала.
Табигый соклардан аермалы буларак, бу эчемлекләрнең барысы да файдалы түгел — аларда шикәр күп һәм витаминнар юк диярлек.
БЕЛЕРГӘ МӨҺИМ! Хәтта иң табигый яңа сыктырылган соклар да яшелчә һәм җиләк-җимешнең үзе кебек файдалы түгел-аларда гади углеводлар һәм клетчатка аз.
Сыйфатсыз сок билгеләре
Түбәнрәк санап үтелгән билгеләрнең берсен генә булса да тапсагыз, сок кулланудан баш тартыгыз-ул сәламәтлек өчен зыянлы булырга мөмкин.
- Деформацияләнгән төргәктә, күгәргән капкачлы, ватык пыяла савыттагы сокларны сатып алмагыз.
-Әгәр картон төргәкләренең бөтенлеге бозылган икән, аңа басканда һава чыкса, мондый сокны эчмәгез.
Таможня берлеге әгъзалары булган дәүләтләр базарында продукция белән эш итүнең бердәм билгесе маркировкасы булмаган сок сыйфатсыз булырга мөмкин.
БЕЛЕРГӘ МӨҺИМ! Сок тартмасында аның балалар ризыгы өчен яраклы булуы язылган булса, аның составында ГМО булырга тиеш түгел.
- Ачышкан сокны эчәргә ярамый.
Әгәр дә соклы калай банканы ачып, аның эчендә таплар белән каплануын ачыкласагыз, мондый сокны да эчәргә ярамый.
БЕЛЕРГӘ МӨҺИМ! Әгәр, сок эчкәч, сез авызыгыздагы корылыкны тойсагыз,аңа тәмләткечләр өстәгәннәр. Әгәр сок эчкәннән соң, ирен һәм тел бик нык буялса, составында буягыч була ала. Артык хуш ис сокка ароматизатор кушылуы турында сөйли.
Сокларны ничек сакларга
Сок продукциясен караңгы салкынча урында сакларга кирәк. Саклау срогы төргәк тибына да бәйле.
Сокларның яраклылык срогы-полимер төргәкләүдә продукция җитештерелгәннән соң 9 айдан да артык түгел.
Асептик төрелмәдәге пастеризацияләнгән соклар җитештерелгәннән соң 30 тәүлек дәвамында яраклылыкны саклый.
БЕЛЕРГӘ МӨҺИМ! Өй шартларында җитештерелгән сокларны кулдан сатып алмагыз-алар җитештергәндә технологик таләпләр үтәлмәгәндер, шуңа күрә мондый сок куркыныч булырга мөмкин. Ачык сок продукциясен суыткычта бер тәүлектән дә озаграк сакламагыз. Этикеткада күрсәтелгән саклау шартларын һәрвакыт саклагыз.