Флавоноидлар: ни өчен алар безгә кирәк?
Без яшелчә, җиләк-җимеш яки җиләкләрнең файдасы турында сөйләшкәндә, гадәттә, витаминнар һәм минералларны күз алдын тотабыз. Әмма организм өчен тагын бер мөһим матдәләр өркеме -флавоноидлар бар.
Бу үсемлек пигментлары,алар яшелчз яки җиләк-җимешкә төс бирә. Әйтик, антоцианнар кызыл, зәңгәр, фиолет төсен, ә флавоннар, флавоноллар, аурон, халконнар – сары һәм кызгылт сары төс бирә.
Флавоноидлар организмда уза торган күп кенә процессларда катнаша, алар антиоксидантларга каршы, кан куеруын киметә, капилярларны, алмашу процессларын яхшырта.
Кайчан кирәк үсемлекләр флавоноидлары:
· талчыгу һәм хәл булмаганда;
· стресс вакытында;
· теләсә нинди травмалар булганда, аеруча кан агу беләнбәйле булса;
· кан әйләнеше бозылганда;
· ашказаны һәм эчәклек ялкынсынуларында;
Биофлавоноидларның 6500 нән артык төре билгеле. Менә берничә иң танылганы:
Кверцетин
Кверцетин. Шулай ук ул атеросклеротик бляшкалар барлыкка килүне булдырмый кала һәм шуның белән йөрәк-кан тамырлары авыруларын профилактикалауга һәм дәвалауга ярдәм итә. Соңгы вакытта covid-19 белән пациентларны дәвалау өчен цинк белән бергә кверцетиннан файдалану буенча тәкъдимнәр барлыкка килде. Бу матдәнең максималь концентрациясе - кызыл суганда. Шулай ук алма, томат, брокколи, болгар борычы, кызыл виноград, кара чия, брусник, кура җиләге бар.
Антоциан
Аның төп бурычы-кан тамырлары стеналарын ныгыту. Антоцианны даими рәвештә куллану күзләрне яхшырта һәм баш миенең эшкә сәләтлелеген арттыра, инсульт үсешенә комачаулый. Антоцианның иң кулай чыганагы-караҗиләк. Табиблар көнгә ярты стакан булса да ашарга киңәш итә. Кышын туңдырылган җиләк ашарга була.
Полифенол
Полифенол төрле ялкынсынулы авыруларны дәвалаганда ярдәм итә. Бу матдәнең иң яхшы чыганагы - яшел чәй. Полифенол шулай ук йөрәкне һәм кан тамырларын ныгыта. Тикшеренүләр күрсәткәнчә, көненә берничә чынаяк яшел чәй эчүче кешеләр инсульт һәм инфаркт барлыкка килү куркынычын шактый киметә.
Рутин
Әлеге үсемлек флавоноидының икенче атамасында Р. Витамины – рутин. Ул барлык цитруслар (әфлисун, мандарин, лимон), бигрәк тә кабыкларының эчке ягында һәм өлешара өлешендә күп, чия, виноград, слива, алма һәм абрикос сортларында бар. Витамин P кан тамырлары сыну белән көрәшә, вируслар һәм бактерияләрнең организмга үтеп керүгә юл куймый, авыр металлар һәм токсиннар чыгара. Иммунитетны ныгыту һәм картаю процессларын акрынайту өчен яхшы.
Элек үсемлек азыгыннан флавоноидларның биоүтемлелеге бик кечкенә дигән фикер өстенлек иткән: эчәклектә, табигатьтә чагыштырмача сирәк очрый торган, ирекле формадагы (шикәр калдыксыз) флавоноидлар гына сеңеп китә дип исәпләнелә иде. Әмма флавоноидларның алга таба тикшеренүләре аларның биоаңлаешлылыгы чыганакка бәйле һәм алданрак уйлаганга караганда күпкә югарырак булуын күрсәтте. Мәсәлән, суган һәм чәйдән кверцетин эчәклектә чиста кверцетинга (агликонга) караганда күпкә яхшырак. Биофлавоноидлар тагын да яхшырак үзләштерсен өчен, җитәрлек кадәр эчәргә кирәк.
Татарстан Республикасы буенча Роспотребнадзор Идарәсенең Буа, Чүпрәле, Тәтеш, Апас районнарында территориаль бүлеге