60 һәм аннан да күбрәк яшьтәгеләр өчен вакцинация буенча тәкъдимнәр турында
Өлкән яшьтәге кешеләр коронавирус инфекциясе белән авыру вакытында махсус куркыныч зонага эләгә. Өлкәннәрдә үпкә ялкынсынуы, тромбоз, тромбоэмболия, инсульт, инфаркт кебек кыенлыклар ешрак була. Бу өзлегүләр еш кына иң кайгылы нәтиҗәләргә китерергә мөмкин.
Шуңа күрә бүгенге көнгә 60 яшьтән өлкәнрәк халыкның СOVID-19 га каршы вакцинация кирәк һәм беренче чиратта үткәрелергә тиеш дигән фикер шик тудырмый.
Өлкәннәр вакцинациясенең үзенчәлекләре нинди?
Өлкәннәр вакцинациясенең принципиаль үзенчәлекләре юк. Башка еллардагы кебек үк, кискен авыру (ОРВИ, грипп, эчәк инфекциясе һ.б.) һәм хроник патология билгеләре булмаганда, прививка ясарга кирәк. СOVID-19 белән авырыганнан соң каршылык булмаса, 6 айдан соң вакцинация яки ревакция үткәрергә кирәк. Җитди авырулар (мәсәлән, шикәр диабеты, онкология авыруы, йөрәк авыруы) булганда, вакцинация алдыннан дәвалаучы табибка килергә кирәк.
Процедураның үзе турында нәрсә белергә кирәк? Яшьләрнең прививканы ничек кичерүеннән аерымлыклар бармы?
Вакцинация алдыннан махсус өйрәтелгән медицина персоналы каршылыклар булмауны ачыклаячак. Вакцинация, кискен авырулар (ОРВИ, эчәк инфекцияләре һәм башкалар) вакытында, элек авыр аллергия реакцияләре, алдагы дозаны кертүгә вакцинадан соң өзлегүләр белән билгеләнгән хроник авыруларның кискенләшүләрендә күрсәтелмәгән. Препарат иңбашы өлкәсенә кертелә. Күпчелек очракта бернинди өстәмә гамәлләр дә күрсәтелми.
Авырту, кычыту, кызарып китү, тән температурасы күтәрелү, хәлсезлек, мускулларда һәм буыннарда авырту булырга мөмкин. Кагыйдә буларак, барлык симптомнар мөстәкыйль рәвештә 1-3 көн дәвамында уза. Тулаем алганда, иммун җавабының яшь үзенчәлекләре аркасында, 60 яшьтән өлкәнрәк кешеләр прививканы яшьләргә караганда җиңелрәк кичерә.
Өлкәннәрнең иммун җавабы акрынрак формалаша диләр?
60 яшьтән өлкәнрәк кешеләр арасында яшь физиологик үзенчәлекләре аркасында акрын һәм иммун җавабын формалаштыру очраклары ешрак очрый. Моңа физик активлыкның җитмәве һәм саф һавада булу вакыты, ашказаны-эчәк тракты авыруы, витаминнар һәм минераллар кытлыгы ярдәм итә. Иммунодефицит хәлләр ачыкланган очракта, дөрес схема билгеләү өчен, дәвалаучы табиб белән киңәшергә кирәк.
Гриппка вакцинация кирәкме? Яисә ковидтан гынамы?
Коронавируска каршы прививка ясаудан тыш, олы яшьтәге кешеләргә грипптан һәм пневмококк инфекциясеннән прививка ясарга кирәк, чөнки вакциналарның һәрберсе кайбер вирусларга каршы махсус антитәнчекләр җитештерә һәм башка инфекцияләргә каршы торуны бераз арттыра. Бер көнне коронавирус һәм гриппка каршы вакциналар кертү мөмкин. Өлкәннәргә ничә яшькә кадәр прививка ясарга мөмкин? 80-90 яшьтә буламы?
Covid-19 вакциналары 18 яшьтән башлап, башка яшь чикләүләреннән башка бирелергә мөмкин. 80 яшьтән узган пациентлар арасында COVID-19 югары үлем статистикасын исәпкә алып, мондый яшь вакцинация өчен өстәмә күрсәткеч.
Вакцинадан соң нәрсәне истә тотарга кирәк?
Вакцинация каты авыруны һәм үлем куркынычын сизелерлек киметә, ләкин тулысынча кире кага. Шуңа күрә вакцинацияләнгән гражданнарга һаман да профилактика өчен барлык чараларны кулланырга кирәк. Вакцинациядән соң иммун реакция әкренләп формалаша, ике компонентлы вакциналарның беренче дозасын алганнан соң 42-45 көн эчендә. Ягъни, бу чорда вакцина сакланышы юк әле һәм куркынычсызлык кагыйдәләрен аеруча үтәргә кирәк: мөмкин булганча, төрле учреждениеләргә, сәүдә объектларына, кешеләр җыелган башка урыннарга баруны минимумга кадәр киметергә кирәк. Өйдән читтә һәм транспортта саклану битлегеннән файдаланырга.
Антитәнчекләр булса, өлкән яшьтәгеләргә ревакцинация кирәкме?
Ревакцинация антитәнчекләр дәрәҗәсенә бәйсез рәвештә кирәк, чөнки үткәрелгән тикшеренүләр нәтиҗәләре буенча, 6 айдан иммун яклауның шактый тиз кимүе күзәтелә, алар инде тиешле профилактиканы тәэмин итми. Ревакцинация вакытында өстәмә доза кертү инде берничә көннән антитәнчекләр дәрәҗәсенең артуын һәм COVID-19 дан яклауны активлаштыра.
Прививкадан соң авырып китсә, нишләргә?
Әгәр прививкадан соң респиратор инфекция билгеләре барлыкка килсә, өйдә калырга, табиб чакыртырга һәм аның барлык киңәшләрен үтәргә кирәк. COVID-19 раслаган очракта, дәвалауның принципиаль аерымлыклары юк.
Сәламәт булыгыз!