Татарстанның Кадастр палатасы һәм Росреестры сатып алынган торакны югалткан өчен намуслы сатып алучыларга компенсациянең яңа кагыйдәләрен аңлаталар
2020 елның 1 гыйнварыннан мошенниклар гамәленнән зыян күргән күчемсез милек сатып алучыларны яклауга юнәлдерелгән закон үз көченә керде. Төзәтмәләр «күчемсез милекне намуслы сатып алучы» төшенчәсен аныклыйлар һәм бер үк вакытта килешү нәтиҗәсендә барлыкка килгән зыянны компенсацияләү механизмын камилләштерәләр. Татарстан кадастр палатасы һәм Росреестры кайсы очракларда сатып алынган торактан мәхрүм калган намуслы сатып алучы китерелгән зыянны тулысынча компенсацияләүгә исәп тота алуын аңлаттылар.
Намуслы сатып алучы кем ул
РФ Гражданнар кодексына кертелгән төзәтмәләр нигезендә, 2020 елның 1 гыйнварыннан күчемсез милекне сатып алучы, ЕГРН мәгълүматларына алыш-биреш ясаганда, намуслы статус ала. Сатып алучы, күчемсез милек сатучыдан милеккә хокук булмау турында белүе яки белүе расланганчы, суд тәртибендә намуслы дип санала.
Күчемсез милек объекты турында актуаль мәгълүматларны бары тик ЕГРНнан гына алырга мөмкин. Күчемсез милек реестрыннан өземтә сату-алу эше башланганчыга кадәр үк, сатучының объект, хуҗасы, йөкләмәләрнең булмавы яки булмавы турындагы мәгълүматларын тикшерергә мөмкинлек бирә. Шуңа күрә, әгәр дә милек хокукы башка хуҗага күчсә, актуаль хокукка ия кеше турындагы мәгълүматлар өземтәдә чагылыш табачак. Күчемсез милек объектының төп характеристикалары һәм аңа теркәлгән хокуклар турында, шулай ук күчемсез милек объектына хокук күчү турында ЕГРН мәгълүматларына теләсә кайсы кызыксынган зат, КФҮ аша яки Росреестр порталында (rosreestr) заказ бирә ала. Күчемсез милек хуҗасының әлеге мәгълүматларны алу өчен рөхсәтен алу таләп ителми.
ЕГРНнан мәгълүматлар алыну потенциаль сатып алучыга үз – үзен алыш-биреш ясаганчы сакларга, ә сатып алынган күчемсез милекне законлы хуҗасы суд карары буенча таләп иткән очракта, зыянны компенсацияләргә ярдәм итә.
Компенсация түләү механизмы
2020 елның 1 гыйнварыннан намуслы сатып алучыларга торак урынын югалткан өчен акчалата компенсация түләү кагыйдәләре гамәлгә керде. Компенсация түләүләрен тормышка ашыру механизмы «Күчемсез милекне дәүләт теркәвенә алу турында» 218-ФЗ номерлы Федераль законның яңа нигезләмәләре белән беркетелгән.
Росреестрның Татарстан Республикасы буенча идарәсе җитәкчесе урынбасары вазифаларын башкаручы Людмила Кулагина аңлатканча, тормышта, чыннан да, гражданинның барлык кагыйдәләр буенча күчемсез милек сатып алу очраклары булырга мөмкин, ә аннары аның килешү турында берни дә белмәгән һәм хәзер үз милкен кире кайтаруны таләп итә торган законлы милекчесе булуы ачыклана. РФ Гражданнар кодексының 301 маддәсе нигезендә, милекче законсыз биләүдән милек соратып алырга хокуклы, димәк, намуслы сатып алучы урамда калырга мөмкин.
Шулай итеп, яңа кагыйдәләр буенча тораксыз калган намуслы сатып алучы хәзер суд карары белән намуслы сатып алучыга торак урынын таләп итүгә бәйле зыян китерү өчен җаваплы заттан суд карары белән намуслы сатып алучы файдасына зыян түләттерелгән, әмма намуслы сатып алучыга бәйсез сәбәпләр аркасында түләттерү башкару документы күрсәтелгән көннән алып алты ай эчендә өлешчә башкарылган яки башкарылмаган очракларда дәүләт хисабына компенсация таләп итәргә мөмкин.
Компенсация суммасының чик күләме яңа кагыйдәләр белән билгеләнми. Компенсация күләме суд тарафыннан реаль зыян китергән сумма нигезендә яисә, иң намуслы сатып алучы таләбе буенча, торак бинаның кадастр бәясе күләмендә (сатып алучыга түләнгән суммаларны исәпкә алып, аны истребовать итү турында суд акты үз көченә кергән датага гамәлдә булган) билгеләнәчәк.
Татарстан Республикасы буенча Кадастр палатасы директоры урынбасары Ләйсән Рәхмәтуллина билгеләп үткәнчә, закон торакны намуслы сатып алучылардан Россия Федерациясе, РФ субъекты яки муниципаль берәмлек милкенә соратып алу очраклары өчен кире көчкә ия. Шулай итеп, гражданнар, яңа кагыйдәләр үз көченә кергән көннән соң, өч ел эчендә компенсация түләү турындагы дәгъва белән судка мөрәҗәгать итә ала.
Дәүләт тарафыннан компенсация түләгәндә, хакимият органнары шулай ук китерелгән зыянны каплау өчен намуссыз сатучыга регресс дәгъвасы күрсәтү хокукына ия булачак.