80 яшьтән өлкәнрәк гражданнарга керемне ничек арттырырга
Татарстан Республикасы буенча Пенсия фондының бүлеге хезмәткә яраксыз гражданны караган эшләмәүче гражданга айлык компенсация түләвен рәсмиләштерергә мөмкин, дип искәртә. Мондый түләү күләме 1200 сум тәшкил итә, ул тәрбия алып бара торган хезмәткә яраксыз гражданга билгеләнгән пенсия белән бергә түләнә.
Эшкә яраклы эшләмәүче, бергә яшәү фактына һәм аның гаилә әгъзасы булу-булмавына бәйсез рәвештә, тәрбияләүне гамәлгә ашыра ала торган хезмәткә сәләтле гражданин.
Игътибар итик, тәрбия үткәрүгә бәйле рәвештә компенсация түләү билгеләнергә мөмкин хезмәткә яраксыз гражданнарга: инвалид балалар, I төркем инвалидлар; 80 яшькә җиткән өлкән гражданнар карый.
Компенсация түләүләрен билгеләү өчен гражданның шәхси кабинеты яки дәүләт хезмәтләре порталы аша гариза бирергә мөмкин (моның өчен Бердәм идентификация һәм аутентификация системасында расланган исәп язмасы кирәк булачак), шулай ук тиешле документлар белән Пенсия фондының территориаль органнарына мөрәҗәгать итәргә мөмкин.
Компенсация түләве гражданинның аны билгеләвен гариза һәм барлык кирәкле документлар белән мөрәҗәгать иткән айдан башлап билгеләнә, ләкин күрсәтелгән түләүгә хокук барлыкка килгән көннән иртәрәк түгел. Шул ук вакытта әлеге түләү хезмәткә яраксыз пенсиягә чыгарыла һәм аны карау чоры дәвамында гамәлгә ашырыла.
Тәрбия бирү чоры һәр ел карау өчен 1,8 пенсия коэффициенты күләмендә иминият стажына исәпләнә. Бу караучы затка иминият пенсиясе алу өчен үз пенсия хокукларын формалаштырырга мөмкинлек бирә. Татарстан Республикасында хезмәткә яраксыз гражданнарны карау буенча компенсация түләүләрен 84 мең тирщсе алучы бар.
Эшкә урнашканда 80 яшьтән өлкәнрәк яки I төркем инвалидны карау буенча түләүгә хокук югала, чөнки компенсация эшләмәүче гражданинга гына рәсмиләштерелә ала һәм түләүләрне туктату турында тиешле гаризаны тәкъдим итәргә кирәк.
Әгәр эшкә урнашу турында хәбәр бирелмәсә, артык түләү барлыкка киләчәк, ә аны караучы затка Пенсия Фондына кайтарырга кирәк булачак, ирекле яки суд тәртибендә.
Өстәмә түләүне булдырмас өчен гражданин Россия Пенсия фондының территориаль органына 5 көн эчендә, турыдан-туры Идарәгә хәбәр итәргә яисә гражданның шәхси кабинеты аша Пенсия фонды сайтында мөрәҗәгать бирергә тиеш.
Шулай ук, әгәр карауны гамәлгә ашыручы гражданин "үзмәшгуль" сыйфатында теркәлгән булса, әмма шул ук вакытта мәҗбүри пенсия иминиятләштерүе буенча ирекле хокук мөнәсәбәтләренә кермәгән булса, 80 яшьтән өлкәнрәк пенсионерны карау яки I төркем инвалидны карау буенча түләүгә хокук югалмый.
Шунда ук, хезмәт эшчәнлеге туктатылгач, ай саен түләнә торган компенсация түләүләренә яңа урынга гариза бирергә мөмкин.
Яңа нигездә 600 артык татарстанлы вакытыннан алда пенсиягә чыкты
2019 елдан картлык буенча иминият пенсиясенә вакытыннан алда чыгу өчен яңа нигез барлыкка килде. Моның өчен гражданнарга озакка сузылган иминият стажы кирәк: ир-атлар өчен - кимендә 42 ел, хатын-кызлар өчен - 37 елдан да ким булмаган. Әлеге норма пенсиягә яңа пенсия яше җиткәнче 2 елга иртәрәк чыгарга мөмкинлек бирә, әмма ир-атлар өчен 60 яшьтән дә, хатын-кызлар өчен 55 яшьтән дә иртәрәк түгел.
Шуны билгеләп үтү мөһим, бу очракта стажга бары тик эш һәм вакытлыча хезмәткә яраксызлык чорлары гына кертелә (больничныйлар). Ә менә, бала карау вакыты һәм вакытыннан алда пенсиягә хокук бирә торган озак вакытлы иминият стажына армия хезмәте кертелми.
Әмма бу һәм башка чорлар (мәсәлән, хезмәткә яраксыз затны тәрбияләү; контракт буенча хәрби хезмәт узучы хәрби хезмәткәрләрнең тормыш иптәшләре, алар эшкә урнаша алмаган урыннарда яшәүләре) пенсия балларында бәяләнә һәм пенсия күләмен билгеләгәндә иминият стажына кертелә. Шуңа күрә гражданнарның барлык пенсия хокуклары озак стаж өчен пенсия билгеләгәндә исәпкә алына: пенсиягә чыгу хокукын билгеләү өчен бер чор, икенчеләре - пенсия күләмен исәпләү өчен.
Исегезгә төшерәбез, пенсияне гомуми нигезләрдә билгеләгәндә, ягъни вакытыннан алда түгел, армиядәге хезмәт, бала яки хезмәткә сәләтсез гражданны карау, хәрби хезмәткәрләрнең хатыннарының яшәү ( алар эшли алмаган урыннарда) - бу вакыт эчендә стажга кертелә һәм пенсия күләмен билгеләүдә катнаша. Шуңа күрә пенсиягә чыкканда бу чорларны гражданнар һич тә югалтмый.
"Иминиятсез" чорлар пенсия хокукларына ничек йогынты ясый
Армия хезмәте, 1,5 яшькә кадәр балаларны тәрбияләү, хезмәткә яраксыз кешене тәрбияләү - бу һәм башка "иминиятсез" чорлары эш бирүчеләрнең мәҗбүри пенсия иминиятләштерүенә күчерелә торган иминият кертемнәре белән беррәттән хезмәт пенсиясе күләменә йогынты ясарга мөмкин.
Исегезгә төшерәбез, мәҗбүри пенсия иминияте системасында иминиятләштерелгән граждан өчен иминият кертемнәре түләнмәгән чорлар «иминиятсез чоры» булып тора. Әмма хезмәт пенсиясенә хокукны иминият стажында хезмәт эшчәнлеге чорлары белән беррәттән алу өчен билгеле бер шартлар булганда, иминият стажындагы шундый "иминиятсез" чорлар исәпләнергә мөмкин
- чакырылыш буенча хәрби хезмәт үтү,
- һәр баланы ата-ананың берсенең яшь ярымга җиткәнче карап торуы (гомуми дәвамлылыгы 4,5 елдан артмаган)
- хезмәткә сәләтле затның I төркем инвалидларны карау,
- инвалид баланы карау,
- 80 яшькә җиткән затны карау;
- эшкә урнашу мөмкинлеге булмау белән җирлекләрдә хәрби-контрактчыларның ирләренең хатыннары яшәве (гомуми алганда, биш елдан артык түгел);
- консуллык учреждениеләре, РФнең дипломатик, сәүдә вәкиллекләре һәм РФ дәүләт органнары вәкиллекләре хезмәткәрләренең ир белән хатынның чит илдә яшәүе.
Игътибар итегез, бу чорларны иминият стажына кертү шарты булып хезмәт эшчәнлеге тора.
Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, «иминиятсез» чорлар булу хезмәт пенсиясен билгеләү хокукына гына түгел, ә пенсия түләүләренә дә йогынты ясарга мөмкин.
Әгәр гражданинның 2002 елның 1 гыйнварына кадәр гомуми хезмәт стажы (рәсми хезмәт эшчәнлеге) булса, һәм аның озынлыгы 2001 елның 31 декабренә кимендә 40 ел (хатын-кызларда) һәм 45 ел (ир-атларда) тәшкил итсә, 2002 елга кадәр «иминиятсез» чорларны исәпкә алу пенсия күләмен арттырмаячак. 2002 елның 1 гыйнварыннан соң "иминиятләштерелмәгән" чорлар булса, пенсия күләме артачак.
2015 елның 1 гыйнварыннан «иминиятсез» чорлар индивидуаль пенсия коэффициентлары яки пенсия коэффициентлары контекстында хезмәт пенсиясе күләменә йогынты ясый: «иминиятсез» чорларда коэффициентлар суммасына өстәмә пенсия коэффициентлары өстәлә. Шулай итеп, 1 ел вакытлы хезмәт һәм эшкә сәләтсез затны карау өчен 1,8 пенсия коэффициенты исәпләнә, яшь ярымга кадәрге балаларны карау чорында (гомумән алганда, 4,5 елдан артык түгел) - 1 балага – 1,8 коэффициент, 2 балага – 3,6 коэффициент, 3 балага 5,4 коэффициенты.
Әлеге чорлар иминият стажына исәпләнә.
ТР буенча РПФ бүлегенең Контакт-үзәге( 843) 279-27-27
ТР Буа шәһәрендә Пенсия фонды (районара) 8( 84374) 3-56-84