Товарларның хезмәт итү вакыты һәм яраклылык вакыты турында
Товарның хезмәт итү вакытын, яраклылык срогы кебек үк, билгеләү аның тиешле сыйфатын һәм куркынычсызлыгын тәэмин итү чараларының берсе булып тора.
Хезмәт итү вакыты - җитештерүче кулланучыга товарның билгеләнеше буенча куллану мөмкинлеген тәэмин итү һәм җитешсезлекләр өчен җаваплылык тоту йөкләнә торган чор.
Хезмәт итү срогы җитештерүче тарафыннан билгеләнә һәм товар сатып алган көннән гамәлдә була башлый, шул ук вакытта сатучы товарның хезмәт итү срогы турында кулланучыга җиткерергә тиеш.
Хезмәт итү вакытын билгеләү бурычы билгеле бер чордан соң кулланучының тормышы, сәламәтлеге өчен куркыныч тудыра, аның мөлкәтенә яки әйләнә-тирә мохиткә зыян китерә ала торган озак файдаланудагы товарлар җитештерүчегә йөкләнә.
Хезмәт итү вакыты билгеләнә торган озак вакытлы кулланылыштагы товарлар исемлеге РФ Хөкүмәтенең 16.06.1997 ел, № 720 карары белән расланган. Аңа керде:
• балалар өчен товарлар: уенчыклар; коляскалар һәм велосипедлар, балалар өчен төеннәр һәм детальләр, аларга; видео уеннар; шәхси көнкүреш компьютерлар балалар өчен;
* йорт шартларында авыруларны профилактикалау һәм дәвалау өчен товарлар: инструментлар, приборлар һәм аппаратлар медицина; күзлек һәм линзалар коррекцияләү өчен күзлек;
• җылыту һәм кайнар су белән тәэмин итү өчен җайланмалар һәм приборлар, сантехника: җылыту аппаратлары (мичләр), җылылык казаннары;
• водонагреватели һәм колонки водогрейные;
* металл һәм полимер, фаянс, ярымфарфор һәм фарфор санитар-техник җиһазлары;
* арматура һәм гарнитура санитар-техник;
* йорттагы хәл предметлары: диваннар, кушеткалар, такталар, креслолар-карават, диваннар-карават, матрац, шкафлар, мебель гарнитуралары, мебель җыелмасы;
• хуҗалык товарлары: электр-көнкүреш товарлары (беренчел элементлардан һәм батареялардан тыш); металл кисү станоклары һәм агач эшкәртү көнкүреш;
* көнкүреш җиһазлары белән зарарсызландыру, чистарту һәм чистарту эчә торган су, насослар һәм көнкүреш компрессорлары;
• сыек һәм каты ягулык төрләрендә эшләүче газ көнкүреш аппаратурасы; продуктларны саклау һәм транспортлау савытлары;
* мәдәният товарлары: көнкүреш Радиоэлектрон аппаратурасы; көнкүреш исәпләү һәм күбәйтү техникасы; музыка инструментлары;
• спорт товарлары, җәяү йөрү суднолары һәм йөзү чаралары: спорт эшләнмәләре; җәяү йөрү суднолары һәм көнкүреш өчен билгеләнгән йөзү чаралары, агрегатлар, төеннәр һәм детальләр бу судноларга һәм йөзү чараларына;
• хайваннарны тоту һәм үсемлекләрне карау өчен техник чаралар: балык, кош-корт һәм җәнлекләрне тоту өчен кирәк-яраклар;
* * кече механикалаштырылган бакча чаралары.
Җитештерүче товарның хезмәт срогы дәвамында, шул исәптән хезмәт срогы дәвамында, куллану мөмкинлеген тәэмин итәргә бурычлы:
- товарны ремонтлау һәм техник хезмәт күрсәтү,
- шулай ук товарны җитештерү срогы дәвамында һәм товарның хезмәт итү срогы дәвамында җитештерүдән төшерелгәннән соң, шулай ук товарны кулланучыга тапшырганнан соң ун ел дәвамында мондый срок булмаганда, товарның запас өлешләрен сәүдә һәм ремонт оешмаларына чыгару һәм китерү.
өлешләр сәүдә һәм ремонт оешмаларга чыгару һәм китерү.
Кулланучы тарафыннан товарның җитешсезлекләре ачыкланган очракта таләпләр куелганда хезмәт итү срогы мөһим. Бу очракта кулланучы җитештерүчегә (вәкаләтле оешмага яки вәкаләтле шәхси эшкуарга, импортерга) товарны кулланучыга тапшырганчы яки моңа кадәр килеп чыккан сәбәпләр аркасында килеп чыккан җитешсезлекләрне бушлай бетерү турында таләп бирергә хокуклы.
Товарның кимчелекләре ачыкланган очракта, таләп куелырга мөмкин:
- товарны кулланучыга тапшырганнан соң 2 ел узгач, билгеләнгән хезмәт срогы дәвамында;
-- хезмәт срогы билгеләнмәгән очракта, кулланучыга товарны тапшырганнан соң 10 ел эчендә.
Яраклылык срогы - ул товарның билгеләнеше буенча куллану өчен яраксызы санала торган чор.
Азык-төлек продуктларына, парфюмерия-косметика товарларына, медикаментларга, көнкүреш химиясе товарларына һәм башка шундый товарларга яраклылык срогын билгеләү бурычы аларның җитештерүчеләренә йөкләнгән. Өстәвенә, җитештерүчеләр әлеге срокны, товарның үз үзенчәлекләрен саклап калу чорына тәэсир итүче индивидуаль характеристикаларыннан чыгып мөстәкыйль билгели.
Товарның яраклылык срогы товарның җитештерелгәннән соң исәпләнә торган чор, аның дәвамында ул куллануга яраклы, яки товар җиткәнчегә кадәр куллануга яраклы дата белән билгеләнә.
Кулланучы товар турында тулы дөрес һәм кирәкле мәгълүмат алу хокукына ия, ул аны дөрес сайлап алу мөмкинлеген тәэмин итә, шул исәптән яраклылык вакыты турында да. Товарны сатып алган вакытта куллану упаковкасын (этикетка, ярлык, бит-вкладыш һ.б.) игътибар белән өйрәнергә кирәк, яраклылык срогы ачык һәм аңлаешлы формада рус телендә җиткерелергә тиеш, бу очракта шарлы ручка яки фломастер ясалырга тиеш түгел, ул, кагыйдә буларак, махсус станок белән ватыла яки этикеткада штамп белән басыла.
Яраклылык срогы чыккач, товарны, шулай ук яраклылык срогы билгеләнергә тиешле товарны, әмма ул, акция яки сату кысаларында сатылу-булмауга карамастан, сату тыела.
Шулай да кулланучы яраклылык вакыты чыккан товар сатып алганда, барыннан да элек, кулланучыга, чек һәм сатып алынган тауарны биреп, түләнгән акчаларны кире кайтару өчен, сатучыга мөрәҗәгать итәргә кирәк. Кулланучының касса чегы булмау кулланучы таләпләрен канәгатьләндерүдән баш тарту өчен нигез була алмый һәм аның шаһит күрсәтмәләренә сылтама ясау мөмкинлегеннән мәхрүм итми.
Кулланучы шулай ук сатучыдан сыйфатсыз товар куллану аркасында килгән сәламәтлеккә килгән зыянны каплауны, мораль зыянны компенсацияләүне, шулай ук әлеге шартларга бәйле чыгымнарны тулысынча каплауны таләп итәргә хокуклы. Зыянны каплауны таләп итү хокукы, сатучы белән килешү мөнәсәбәтләрендә тору-булмауга карамастан, теләсә нинди зыян күрүчегә танылуын белергә кирәк.
Буа, Чүпрәле, Тәтеш, Апас районнарында Роспотребнадзорның Татарстан Республикасы буенча идарәсе