Телефон мошенникларына, пластик карталар белән алдалауларга һәм Интернетта зарарлы программаларга каршы көрәш буенча методик киңәшләр
Бүген көндәлек тормышта күп төрле югары технологияле җайланмалар - пластик карталар, мобиль телефоннар һәм компьютерлар кулланыла.
Даими рәвештә яңа модельләр, программалар һәм сервислар барлыкка килә. Болар барысы да тормышыбызны уңайлырак итә, әмма билгеле бер белем һәм күнекмәләр таләп итә.
Мондый җайланмаларны үстерү белән бер үк вакытта алдарга һәм гражданнарның акчаларын үзләштерергә мөмкинлек бирә торган мошенниклык төрләре барлыкка килә. Явыз ниятле кешеләрнең хәйләләренә бирелмәс өчен, аларның ничек эшләвен белү һәм мобиль телефоннар, пластик карталар һәм компьютерлар куллану кагыйдәләрен үтәү җитә.
Мондый мошенниклыкның барлык очракларын анализлап, Россия Эчке эшләр министрлыгының "К" идарәсе белгечләре Сезнең өчен аңлаешлы һәм файдалы белешмә әзерләделәр. Бу брошюраның эчтәлеге белән ныклап танышырга һәм безнең тәкъдимнәребезгә иярергә тәкъдим итәбез. Алар Сезне мошенниклар гамәлләреннән саклаячак һәм акчагызны саклаячак.
Телефон мошенниклыгы
Телефон мошенниклыгы күптән билгеле - ул йорт телефоннарының массакүләм таралуыннан соң барлыкка килгән.
Хәзерге вакытта кәрәзле телефоннар һәм шәхси номерлар киң кулланыла башлагач, ун яшьлек баладан алып сиксән яшьлек пенсионерга кадәр, телефон мошенниклыгы очраклары узган ел арта.
Россия Эчке эшләр министрлыгы еш кына телефон мошенниклары челтәрендә өлкән яки ышанычлы кешеләр эләгүен искә төшерә. Шул ук вакытта һәр кеше, гади куркынычсызлык кагыйдәләренә иярмәсә, мошенниклык корбаны булырга мөмкин.
Телефон мошенниклыгының төп схемалары
Алдау телефон буенча: түләү бирү таләбе
НИЧЕК ОЕШТЫРЫЛГАН:
Сезгә таныш булмаган номердан шалтыраталар. Мошенник дулкынланган тавыш белән туган яки таныш кешенең полиция хезмәткәрләре тарафыннан тоткарланган һәм теге яки бу җинаятьне кылуда гаепләнгән, дип хәбәр итә. Бу юл-транспорт һәлакәте, корал яки наркотиклар саклау, авыр тән җәрәхәтләре ясау һәм хәтта үтерү булырга мөмкин. Алга таба әңгәмәгә "янәсе полиция хезмәткәре" керә. Ул ышанычлы тон белән болай дип хәбәр итә: инде күп тапкырлар кешеләргә шул рәвешле ярдәм иткәнем бар. Мәсьәләне хәл итү өчен алдан әйтелгән урынга алып килергә яки берәр кешегә тапшырырга тиешле сумманың билгеле бер суммасы кирәк.
ЧЫНЛЫКТА ИСӘ :
Алдауны оештыруда берничә җинаятьче катнаша. Шалтыратучы төзәтү-хезмәт учреждениесендә дә, иректә дә булырга мөмкин. Телефон номерларын наугад белән җыя-җыя, алдакчы әзер фраза әйтә, ә алга таба хәлләр буенча эш итә. Еш кына корбан үзе кем турында борчылуын үзе дә очраклы рәвештә әйтә. Әгәр дә җинаять корбаны алдауга бирелсә һәм күрсәтелгән сумманы алып килергә ризалашса, шалтыратучы адресны атый, кая килергә кирәклеген әйтә. Мошенниклар еш кына банкта җитмәгән сумманы алырга тәкъдим итәләр һәм корбанны озатып баралар. Мошенниклар корбанны куркытырга тырышалар, аңа исләренә дә китермәскә тырышалар, шуңа күрә аның белән акча алганчы ук өзлексез сөйләшүләр алып баралар. Граждан күрсәтелгән урында акча калдыргач яки аларны кемгәдер тапшырганнан соң, аңа үзенең туганын яки танышын кайда күрә алачагын хәбәр итәләр.
БУ ОЧРАКТА НИШЛӘРГӘ:
Беренче һәм иң мөһим кагыйдә - әңгәмәне өзеп, сүзнең кем турында баруын белергә. Әгәр телефон сүнгән булса, мәгълүматны төгәлләштерү өчен аның хезмәттәшләре, дуслары һәм туганнары белән элемтәгә керергә тырышыгыз.
Туганы яки якын кешең өчен тынычсызлану дөрес фикер йөртергә комачаулый икән, шуны аңларга кирәк: әгәр таныш булмаган кеше Сезгә шалтырата икән һәм берәр адрес өчен акчалата акча алып килүен таләп итә икән - ул мошенник.
Әгәр дә сез, янәсе, якын кардәшегездән яки аның күңелсез хәлгә эләгүе турында мәгълүмат белән таныш булуыгыздан шалтырата аласыз икән, аның нәтиҗәсендә аңа җинаять эше кузгату яный, һәм әгәр шалтыратучы, мәсьәләне җайга салырга әзер булган хокук саклау органнары хезмәткәренә: «Ә мин ничек карыйм?» яки «Без соңгы тапкыр кайчан һәм кайда очраштык?», ягъни, сез белгән сорауларны бирергә кирәк.
Әгәр сез янәсе хокук саклау органнары вәкиле белән сөйләшсәгез, аның кайсы полиция бүлегеннән булуын сорагыз. Шалтыратулардан соң "02" җыярга, бу бүлекнең дежур часте номерын белергә һәм туганнары яки танышлары чыннан да анда китерелгәнме дип кызыксынырга кирәк.
Россия Эчке эшләр министрлыгы сезнең игътибарыгызны ришвәт таләбенең җинаять булуына юнәлтә.
Ярдәм турында SMS-үтенеч. SMS-хәбәрләр алдау схемасын телефоннан гадиләштерергә мөмкинлек бирә. Мондый вариант караклыкка өлкән яшьтәге яки артык яшь телефоннар хуҗаларына каршы тору аеруча авыр. Өстәмә куркынычны акча күчерүнең гадиләштерелгән схемалары тудыра.
НИЧЕК ОЕШТЫРЫЛГАН:
Абонент кәрәзле телефонга хәбәр ала: “Миндә проблема, бу номерга 900 сум сал. Миңа шалтыратма, үзем шалтыратырмын". Еш кына "әни", "дус" яки башка мөрәҗәгате өстәлә.
.
БУ ОЧРАКТА НИШЛӘРГӘ:
Өлкән кешеләргә, балаларга һәм яшүсмерләргә SMSка таныш булмаган номерлардан җавап бирергә ярамый, бу мошенниклар булырга мөмкин, дип аңлатырга кирәк.
Телефон номеры - карак. Мобиль элемтә технологияләрен һәм сервисларын үстерү мошенниклык схемасын гадиләштерә.
НИЧЕК ОЕШТЫРЫЛГАН:
Сезгә SMS мобиль телефон номерына шалтыратуны сорап килә. Үтенеч теләсә нинди сәбәп белән нигезләнгән булырга мөмкин - дустыма ярдәм итү, элемтә тарифларын үзгәртү, элемтә яки сезнең банк картасы белән проблемалар һәм башкалар. Сез шалтыратканнан соң, Сезне бик озак линиядә тоталар. Бу туйдыргач, сез сүнәсез - һәм Сезнең хисаптан зур суммалар алына.
ЧЫНЛЫКТА ИСӘ ::
Түләүле шалтырату сервислар бар. Ешрак бу хезмәт күрсәтү телефон аша күрсәтелә торган күңел ачу сервислары, һәм өстәмә рәвештә шалтырату өчен түләү алына. Мондый сервисларның рекламасы һәрвакыт шалтыратуның түләүле булуы турында хәбәр итә.
Мошенниклар мондый сервисны терки һәм шалтырату өчен түләүне алу турында кисәтмичә номерны тарата.
БУ ОЧРАКТА НИШЛӘРГӘ:
Россия Эчке эшләр министрлыгы таныш булмаган номерлар буенча шалтыратмаска киңәш итә. Бу үзеңне телефон мошенникларыннан саклау өчен бердәнбер ысул.
Телефон вируслары
Телефон вирусларын кулланып, мошенниклык формасы бик еш кулланыла. Абонетның телефонына түбәндәге төр хәбәр килә: «Сезгә MS-хәбәр килде. Күрсәтелгән адрес буенча телефонга күчкәндә вирус алына һәм акча күчерү сезнең хисаптан башкарыла.
SMS җибәрелгән номер буенча шалтыратырга ярамый - бу очракта сезнең телефондан автомат рәвештә эре сумма төшереләчәк, дип бик мөмкин.
Мондый мошенникларның бик күп вариантлары бар.
Уяу булыгыз!