Татарстан Росреестры: җир кишәрлеген тартып алганда көнкүреш күчемсез милеген теркәп буламы?
Күчемсез милекне рәсмиләштерү мәсьәләләренә багышланган «кайнар линия» вакытында кергән бу һәм башка сорауларга Татарстан Росреестры эксперты - күчемсез милекне дәүләт теркәве бүлеге башлыгы Энҗе Мөхәммәтгалиева җавап бирә.
Җир кишәрлеген сатып алганда нәрсәгә игътибар итәргә
Сорау: шәхси йорт яки йорт белән җир сатып алырга җыенам. Нәрсәгә игътибар итәргә?
Җавап: Барыннан да элек, сатучының документларын тикшерегез, ул күчемсез милек объектларының милекчесе булып тора микән, ягъни аның җир кишәрлегенә һәм торак йортка билгеләнгән тәртиптә милек хокукы теркәлгәнме;
Җир кишәрлегенә һәм торак йортка документларны һичшиксез тикшерегез. Җир кишәрлеге торак пунктлар җирләрендә булырга һәм «шәхси торак төзелеше өчен» яки «шәхси ярдәмче хуҗалык алып бару өчен» рөхсәт ителгән файдалану төре булырга тиеш. Шулай ук кишәрлекең «межаланган» булуы, ягъни аның чикләре куелуы, югыйсә, соңыннан күрше-тирә чикләре турында бәхәс, реестр хатасы аркасында кишәрлек чикләрен билгеләү кебек проблемалар белән очрашырга мөмкин.
Шулай ук сатып алына торган җир кишәрлегенең сак зоналары чикләренә эләкмәвен дә ачыкларга кирәк. Әгәр кишәрлек өлешчә яки тулысынча сак зонасына керә икән, моның белән бәйле рәвештә нинди хокук чикләүләре барлыкка килүен ачыкларга кирәк: мондый кишәрлектә торак йорт төзергә мөмкинме, әллә төзелешне килештерергә кирәкме, сак зонасы чигеннән кайсы арада төзелеш булырга мөмкин һ. б.
Ниһаять, җирлектәге кишәрлек һәм йортны өйрәнегез, шул исәптән торак йорт төзегәндә әлеге җирлектә билгеләнгән җир кишәрлекләренең чикләреннән чигенеп калуның үтәлү-үтәлмәвен тикшерегез, чөнки әлеге таләпләрнең үтәлеше гадиләштерелгән тәртиптә («дача амнистиясе» буенча) тикшерелми.
Милек хокукын теркәү турындагы таныклыкны югалткан очракта аны яңадан торгызырга кирәкме
Сорау: Мин кайчандыр үз кишәрлегемә алган хокукны теркәү турындагы таныклыкны югалттым. Аны ничек торгызырга? Минем кишәрлек белән мошенник гамәлләр кылырга мөмкин дип борчылам.
Җавап: Чынлыкта, борчылырга кирәкми, чөнки хокукларны дәүләт теркәвенә алу турындагы таныклык актуаль документ булып тормый. 2016 елның июленнән теркәү турында таныклык, гомумән, документ буларак, закон белән гамәлдән чыгарылды. Аның урынына хокукны теркәүне раслаучы документ сыйфатында күчемсез милекнең Бердәм дәүләт реестрыннан (ЕГРН) өземтә бирә башлаганнар. Шуңа күрә җир кишәрлегенә милек хокукы теркәлүен раслаучы документ алырга теләсәгез, төп характеристикалар һәм күчемсез милек объектына теркәлгән хокуклар турында ЕГРН дан өземтәгә теләсә кайсы вакытта заказ бирә аласыз. Моны, шул исәптән, КФҮнең теләсә кайсы офисына мөрәҗәгать итеп, эшләп була. Үзең белән шәхесне раслаучы документ булырга кирәк. ЕГРНнан өземтә түләү өчен бирелә.
Әгәр сезнең күчемсез милек объектына (карала торган очракта – җир кишәрлегенә) карата хокукка каршы гамәлләр кылыныр дип борчылсагыз, КФҮнең теләсә кайсы офисына мөрәҗәгать итәргә һәм Хокук иясенең шәхси катнашыннан башка хокукларны теркәү мөмкинлеге турында бердәм дәүләт реестрына кертү турында гариза бирергә киңәш итәбез. Гариза бирелгән көннән алып биш эш көне эчендә бердәм дәүләт имтиханнарына язылу бушлай кертелә. Мондый язма керткәннән соң, әгәр дә кем дә булса, милекчедән тыш, күчемсез милек объектына хокукларны теркәү өчен мөрәҗәгать итсә, бернинди теркәү гамәлләре дә үткәрелмәячәк, документлар гариза бирүчегә карап тикшерелмичә генә кире кайтарылачак.
Мөлкәтне тартып алганда компенсация суммасын арттырырга мөмкинме
Сорау: шушы көннәрдә безгә шәһәр Башкарма комитеты тарафыннан безнең кишәрлек һәм йортны юл төзү өчен тартып алу турында карар килде. Кишәрлектә теркәлмәгән корылмалар (мунча, сарай) бар. Милекне алган вакытта компенсация күләмен арттыру өчен хәзер аларны рәсмиләштерергә буламы?
Җавап: Кадастр исәбен алып бару һәм (яки) хокукны теркәү өчен документларны (җир кишәрлеге рәсмиләштерелгән булса, кадастр инженеры төзегән техник план гына) һәм РФ Салым кодексы белән билгеләнгән күләмдә (бу очракта - һәр күчемсез милек объекты өчен 350 сум) түләргә тәкъдим итәбез.
Шуннан соң дәүләт регистраторы тапшырылган документларның "Күчемсез милекне дәүләт теркәвенә алу турында" 2015 елның 13 июлендәге 218-ФЗ номерлы Федераль закон белән билгеләнгән нигезләрнең булу-булмавы яисә дәүләт кадастр исәбен алып барудан һәм (яки) хокукларны дәүләт теркәвенә алудан баш тарту өчен хокукый экспертиза үткәрә. Шуны да билгеләп үтәргә кирәк, кадастр исәбен һәм хокукларны теркәүне туктату өчен нигезләр теркәү турындагы Законның 26 статьясындагы 1 өлешендә күчерелгән, ул дәүләт яки муниципаль ихтыяҗлар өчен күчемсез милек объектларын тартып алу турындагы белешмәләрнең (документларның) булуын туктатып тору өчен нигез юк. Мөлкәтне тартып алганда компенсация күләменә килгәндә, бу мәсьәлә башкарма хакимият органнары компетенциясенә керә.
Үз кишәрлегеңдә мунча һәм гаражны теркәргә кирәкме
Сорау: миңа җир кишәрллеге һәм торак йорт милек хокукы бар. Кишәрлектә шулай ук гараж һәм мунча бар. Аларны нинди срокта теркәргә кирәкме?
Җавап: Гамәлдәге закон буенча күчемсез милек объектларына хокук теркәлергә һәм шул чакта гына шуны әйтергә була: объектлар (гараж, мунча) гражданин милкендә һәм алардан файдаланырга гына түгел, ә эш итәргә дә була: сатарга, бүләк итәргә, алмаштырырга, васыять итәргә һ.б. лар. Мәсәлән, күчемсез милек объектлары милекчесе дәүләт һәм муниципаль ихтыяҗлар өчен җир кишәрлеген алган очракта аларны югалткан өчен компенсация алуга исәп тота ала.
Хокукларны дәүләт теркәвенә алу гариза бирү характерына ия булганга, закон тарафыннан документлар хокукларны теркәүгә нинди срокта тапшырылырга тиешлеге билгеләнмәгән. Әмма хәзерге вакытта "көнкүреш күчемсез милек" не рәсмиләштерү өчен документлар пакеты минималь булачак: кадастр инженеры тарафыннан электрон рәвештә төзелгән техник планны гына тапшырырга (дискта) һәм 350 сум күләмендә дәүләт пошлинасын түләргә кирәк булачак. Хәзерге вакытта исәпкә кую һәм хокукларны теркәү вакыты 10-12 эш көне тәшкил итә