Нигә иминият кирәк?
Иминият полисы гадәттән тыш хәлләрдән сакламаячак, әмма иминият очрагы башланганда югалтуларны капларга мөмкинлек бирәчәк. Иминият нинди була?
Иминиятләштерүне ике төргә бүлү кабул ителгән: мәҗбүри һәм ирекле.
Мәҗбүри иминиятләштерү төрләренә:
- мәҗбүри медицина иминияте (ОМС) — без район поликлиникасында медицина хезмәтләре алучы полис;
— мәҗбүри пенсия иминияте (ОПС) - кешегә пенсиягә чыкканнан соң аның хезмәт хакының бер өлеше компенсацияләнә;
– автомобильченең гражданлык җаваплылыгын мәҗбүри иминиятләштерү (ОСАГО) - сезнең машина юл-транспорт ҺӘЛАКӘТЕНДӘ гаепле булган һәм башкаларга зыянны капларга кирәк булган очракта;
- билгеле бер һөнәрләр өчен җаваплылыкны иминиятләштерү (нотариус, кадастр инженеры, арбитраж идарәчесе һ.б.).
Калганнары ирекле иминиятләштерүгә карый.
Мөлкәтне иминиятләштерүнең төрле төрләре бар. Традицион рәвештә мөлкәт зыян күргән яки югалткан очракта, мәсәлән, аварияләр яки табигать афәтләре (янгын, су басу һ.б.) яки өченче затларның законсыз гамәлләре (урлау, зыян китерү һ. б.) нәтиҗәсендә иминиятләштерелә. Иң кирәклесе-күчемсез милекне (йортларны, фатирларны) һәм транспортны иминиятләштерү. Шулай ук иминият яклавы белән кыйммәтле әйберләрне тәэмин итәргә мөмкин.
Иминият төрләре федераль законнар белән регламентташтырыла. Иң популяр юнәлешләр-тормыш һәм сәламәтлек, шулай ук милек иминияте.
Ни өчен соң тормыш һәм сәламәтлек иминияте кирәк?
Иминиятләштерү көтелмәгән вакыйгалар очрагында финанс югалтулардан саклауны тәэмин итә. Мәсәлән, тормыш һәм сәламәтлек страховкасы авыру яки авария очрагында ярдәм алырга яки чыгымнарны капларга ярдәм итәчәк.
Мисал. Гаилә табигатьтә вакыт үткәрергә ярата. Шундый сәяхәтләрнең берсендә гаилә башлыгын талпан тешләгән, ул энцефалитик булып чыккан. Табиб ашыгыч рәвештә иммуноглобулин укол ясарга билгеләгән (ОМС хезмәтенә керми). Укол 10000 сумга төшә. Тормыш страховкасы полисы булганда, бу чыгымнарны иминият иде.
Тормыш һәм сәламәтлек иминияте кредит биргәндә, шул исәптән ипотека килешүләре төзегәндә актив кулланыла һәм заемчыга иминият очрагы килеп чыккан очракта, мәсәлән, ниндидер җитди авыру яки хроник авырулар кискенләшкән очракта кредит бурычын түләргә мөмкинлек бирә.
Нигә мөлкәт иминияте кирәк?
Мөлкәтне иминиятләштерү йорт, фатир, автомобиль зыян күргән яки югалган очракта акчалата компенсация алырга мөмкинлек бирәчәк. Мөлкәтне иминиятләштерүдә берничә сегментны аерып була:
◆ транспорт иминияте;
◆ күчемсез милек иминияте (өй, фатир, склад. машина урыны һ. б.);
- күчемле мөлкәтне иминиятләштерү (җиһаз, техника, электроника, көнкүреш әйберләре).
Нигә ипотека иминияте кирәк?
Бу саклык чаралары чынлыкта банкларга түгел, ә заемчыларга кирәк. Банкның ипотека милке (фатир, йорт) бар, һәм клиент бурычлары буенча түләми башласа, финанс оешмасы аны тартып ала һәм аннары базарда акча алып сата ала. Моннан тыш, залоглы күчемсез милекне иминиятләштерү — ипотека заемчысының бурычы, шуңа күрә банк һәр очракта да югалтуда калмаячак.
Ә заемчы, иминият очрагы килеп чыкканда, ипотеканы түләү кысаларында түләгән барлык акчасын да югалтырга мөмкин.
Иминият полисы-бу заемчыны яклау. Әгәр дә ул эш сәләтен югалтса, мәсәлән, инвалидлык очрагында, милек барыбер аның кулында калачак, чөнки аның өчен калган бурычны компания түләячәк.
Иминият компаниясен ничек сайларга?
Иминият компаниясен сайлаганда игътибар итәргә кирәк булган беренче нәрсә-Россия Банкы лицензиясе булу. Компаниянең иминият эшчәнлеген гамәлгә ашыруга лицензиясе генә түгел, ә конкрет иминият төренә лицензиясе дә булырга тиеш. Моны болай тикшереп була: Россия Банкының рәсми сайтындагы «Страхование» бүлегенә керәбез. «Иминият эше субъектларының Бердәм дәүләт реестры»таблицасын йөкләп алабыз. Реестрда кирәкле компанияне табабыз һәм аның нинди иминият төрләрен гамәлгә ашыра алуын карыйбыз.
Шулай ук интернет киңлекләрендә фикерләрне уку, компаниянең кире элемтә белән ничек эшләвенә игътибар итү, төрле компанияләрнең тәкъдимнәрен чагыштыру файдалы.
Иминиятләштерү килешүен төзегәндә, беренче чиратта, түбәндәге позицияләр буенча төгәл билгеләнергә кирәк: иминиятләштерү объекты, иминиятләштерү чоры (срогы), иминият суммасы нинди һәм иминият компенсациясе ничек исәпләнә (мәсәлән, автомобиль 5 млн сум тора — бу сумманы иминиятләштерү юл-транспорт һәлакәте булган очракта түләячәк, нәтиҗәдә автомобиль торгызылырга тиеш түгел), нинди очраклардан, иминиятләштерү нинди куркынычларны капламый яки нинди очраклардан каплаудан чыгарылган.
Төрле компанияләрдә иминият полисының бәясен чагыштырырга махсус сайт-агрегаторлар мөмкинлек бирә. Бер компаниянең бик түбән бәясе шатландыруга караганда сак булырга тиеш компания иминият очрагы килеп чыкканда түләүдән качарга яки төрле сәбәпләр аркасында аны киметергә тырыша ала. Мондый очраклардан саклану өчен, килешүдә һәм иминият компаниясенең гомуми иминият кагыйдәләрендә язылганнарны игътибар белән укырга кирәк!
Мөһим! Иминият очрагы килеп чыкканда иминиятчегә вакытында хәбәр итәргә һәм түләү алу өчен барлык кирәкле документларны бирергә. Бу чыгымнарны иминиятләштерүче компенсацияләсен өчен, барлык счетларны, чекларны һәм милекне ремонтлау яки торгызу чыгымнары белән бәйле башка документларны саклап калырга кирәк. Кабул ителгән карарларның дөреслегенә иминият түләүләре бәйле.
Кулланучылар хокукларын яклау турындагы законнар буенча консультацияләр өчен гражданнар телефон аша мөрәҗәгать итә ала:
Татарстан Республикасы буенча Роспотребнадзор идарәсенең Буа территориаль бүлеге: 8(84374)3-52-89, 3-17-04; 8(84373) 2- 52-59.