Витамин дип ...агу алмагыз

2014 елның 25 апреле, җомга
Әле үзебезнең түтәлләрдә яшелчәләр орлыклары туфракка күмелмәгән дә, ә аларның теплицаларда үскән “туганнары” белән кибет киштә-ләре сыгылып тора. Иртә яшелчәләрнең бер начар ягы бар, аларда нитрат микъдары еш кына норманы узган була. Куркынычсызрагын ничек сайлап алырга соң?
Сыйфатлы помидорлар каты, әлеге яшелчәгә хас исле һәм ачык кызыл төс-тә, кабыгы нәзек һәм шома була, калын икән, бу томатта нитрат күплеге турында сөйли. Ә эчендәге ак җепселләр яшелчәне үстер-гәндә химия кулланганны күрсәтә.
Әйбәт кыярның тышы ялтырап тора, чәнечкеләре йомшак һәм тиз сынучан була. Кәкерәйгән, “җыерчыкланган” кыяр күптән өзелгән булуны аңлата.
Бәрәңге турында кабыгына карап фикер йөртергә бу-ла: әгәр ул кадап алганда шыгыр-шыгыр килсә, нитратсыз игелгән була, әгәр тавышсыз гына, җиңел кер-сә, составында нитрат барлыгын белгертә. Бәрәң-гедә яшел таплар анда агу – солонин барлыгын күр-сәтә, ул кан оюның бозылуына китерә, үзәк нерв системасын зарарлый.
Сыйфатлы кишер туры, каты, түгәрәк очлы, ачык кызгылт төстә, кабыгы тигез, ялтырый, сабагы урынында яшел чокырчык була.
Яхшы петрушка һәм укроп көчле исле, ә яфраклары каты, тыгыз, кара яшел төстә була.
Ә менә кәбестәнең “аяклары” көрән, яисә яфракларында төссез таплар булса, сатып алмагыз. Каты, ачык яфраклы күчәннәрен сайлагыз.
Шулай ук  читтән китерел-гән җиләк-җимешне дә игътибар белән карап сатып алыгыз. Гомуми кабул ителгән технология буенча бананны яшел килеш җыя-лар. Аннары корткычларны юк итү өчен бромлы ме-тил һәм күгәрмәсен өчен исле газ белән эшкәртә-ләр. Шуңа күрә әлеге җи-мешнең кабыгын авызыгызга да алмагыз.
Цитруслыларны черемәсен өчен консервантлар белән эшкәртәләр. Моның беренче билгесе – ялтыратылган кабыгы. Аны ашамагыз, җимешне яхшылап юыгыз. Әгәр кабыгында кара нокталар яки яшькелт күгәрек бар икән, бу авырулар эзе, андыйларны сайламагыз!
Кешегә сәламәт булсын өчен табиблар көнгә җи-дедән ким булмаган порция яшелчә-җиләк-җимеш ашарга киңәш итәләр. Яңа өзелгәне дә, термик эшкәртү үткәне дә ярый диләр. Әлеге порция үлем очракларын 42 процентка киметә дип фаразлана.
Кишер, суган, яшел тәмләткечләр (беренче, икенче ашларда)  – 50-100 грамм
Яшелчәле гарнир, солянка (бәрәңге, макарон яисә ботка урынына) – 200-250 грамм
Десертка җиләк-җимеш, җиләк – 50-100 грамм
Уртача әфлисун – 120-150 грамм
Уртача алма – 120-150 грамм
Салат (помидор, кыяр, яшел тәмләткечләр) – 150-200 грамм.
Барлыгы 670-950 грамм килеп чыга.
ЯҢАЛЫКЛАРГА ЯЗЫЛУ
Сайттагы барлык материаллар лицензия буенча тәкъдим ителә:
Creative Commons Attribution 4.0 International